Ճակատագիրը քամի է, իսկ քամիները տանում են միայն մեռած տերևները
Մարգագետիններն այնտեղ լի էին ծաղիկներով, իսկ այգիներում երգում էին դրախտային թռչուններ, բազմաթիվ գետեր էին հոսում ու հորիզոնը փակում էին հսկա լեռները: Ասում էին, թե դրանցից այն կողմ ծովեր են: Լուվիան երբեք ծով չէր տեսել:
– Երբ չափահաս դառնամ, – դիմեց նա դայակին, որն իր հետ միասին դղյակի պատշգամբում կանգնած դիտում էր լեռերից այն կողմ սահող արևը, – Կանցնեմ այդ լեռները, կգնամ ծովի մոտ ու բոբիկ կքայլեմ դրա ափով:
– Միայն ամենաուժեղներին է տրված անցնել այդ լեռները, Լուվիա: Միայն նրանք են հասնում ծովերին:
– Լեռներից այն կողմ թույլ մարդիկ չկա՞ն, դայակ:
– Կան երևի, սիրելիս։
– Բա էլ ինչպե՞ս են հասնում այնտեղ:
– Քամիներն են տանում, Լուվիա: Նրանց քամիներն են տանում:
Արքայադուստր Սոլը պարտեզում զվարճացնում էր մարդկանց, խաղում երեխաների հետ ու թաքուն ժպտում անցնող-դառնող երիտասարդներին: «Երանի նրան, – մտածեց Լուվիան, – Իր առաքելությունն է լուսավորելը մարդկանց կյանքը ու ամենքը սիրում է նրան: Ինչ էլ որ անի՝ ներվում է թե՛ արքայի, թե՛ մնացած բոլոր-բոլորի կողմից՝ ասես վախենում են ցավ պատճառել քնքուշ Սոլին, ասես նա առանձնահատուկ է»:
Լուվիան դեռ չգիտեր, թե ինչի համար է աշխարհ եկել ինքը, թե որն է ի՛ր առաքելությունը: Այդպիսին էր հեքիաթային այդ աշխարհի օրենքը՝ միայն 18 տարին լրանալուց հետո արքայադստրերը պիտի իմանային իրենց առաքելության մասին ու միայն չափահաս դառնալուց հետո պիտի ունենային իրենց սեփական հոսանքը տիեզերքում:
– Ուզում եմ վճռականություն տալ մարդկանց, – դայակին դիմեց Լուվիան, – Որ ուժ գտնեն՝ անցնելու այդ լեռները, հասնեն ծովերին ու բոբիկ քայլեն ավազի վրայով: Բոլորն անխտիր:
– Դա անհնար է, իմ սիրելի Լուվիա: Երբ մարդը քայլում է դաշտի միջով, ոտքի տակ տալով հասկերը, դրանք նախ խոնարհվում են, հետո կոտրվում, հետո դադարում այդ տեղում աճելը ու, վերջ ի վերջո, դաշտի այդ մասը վերածվում է կածանի, հետո արահետի, հետո ճանապարհի։ Այդպես կլինի և լեռների հետ, երբ բոլորը սկսեն անցնել դրանք: Վաղ թե ուշ լեռները կքայքայվեն, կհավասարվեն հողին, կբացեն հորիզոնը և բոլորը կիմանան, որ դրանցից այն կողմ…
Դայակը լռեց: Նա թախծոտ հայացքն հառեց լեռներին: Լուվիան մոտեցավ նրան ու բռնեց ձեռքը:
– Ի՞նչ, դայակ, որ դրանցից այն կողմ ի՞նչ:
– Սիրելիս, պարզապես ծովն այնքան հասարակ կդառնա, որ մարդիկ այլևս չեն ձգտի հասնելու դրան, կդառնան ալարկոտ ու անհետաքրքիր: Պարզապես կբացեն իրենց տան պատուհանները ու կզմայլվեն ծովով:
– Իսկ ավազի վրայով բոբիկ քայլե՞լը:
– Դու դեռ երիտասարդ ես, Լուվիա, ու դեռ ցանկանում ես բոբիկ քայլել ավազի վրայով: Երբ փոքր ինչ կհասունանաս, կզգաս, որ բավարար է միայն ալիքներով զմայլվելը… ափին նստած:
Բայց Լուվիային բավարար չէր ալիքներով զմայլվելը: Երբ չափահաս դառնար, նա կպատվիրեր թամբել լավագույն նժույգը ու մեն-մենակ՝ պայքարելով հրեշների ու ուրվականների դեմ, կանցներ այդ լեռներն ու կհասներ ծովին: Եվ ծովը կասեր.
– Մի գնա, գեղեցկուհի Լուվիա, նստիր այն քարի վրա ու եկ զմայլվենք միմյանցով: Դու երկար-երկար ես երազել տեսնել ինձ, իսկ ես վաղուց սպասում էի քեզ:
– Չէ, – այդժամ կասեր Լուվիան, – Ես չեմ երազել զմայլվել քեզանով, ես երազել եմ զգալ քո ալիքների հպումները ոտքերիս, քո քնքուշ փրփուրը:
Ու Լուվիան կհաներ կոշիկները, կնետեր մի կողմ և բոբիկ կքայլեր ավազի վրայով:
– Որքան հաճելի են քո քայլերն իմ ավազին, – կշշնջար ծովն ու գիշերն ամոթից կփակեր աչքերը՝ թողնելով նրանց մենակ:
Դստեր չափահաս դառնալու առիթով արքան փառահեղ ընթրիք էր որոշել կազմակերպել: Ողջ թագավորությունն էր ցնծալու ու պարելու: Աղքատներն այդ օրը հարուստ պիտի զգային իրենց, դժբախտները՝ երջանիկ, միայնակները պիտի մոռանային մենության մասին: Վերջապես ամենակրտսերն իր դուստրերից կգտներ իր առաքելությունը, կստանար տիեզերական իր հոսանքը, որով պիտի տաներ մարդկանց:
– Ուզում եմ, որ դու ողջախոհությունը լինես, – Լուվիային դիմեց արքայադուստր Ծիծաղը, – Որ իմ ներկայությամբ մարդիկ այլևս չկորցնեն իրենց: Ուզում եմ, որ ամենուր միասին քայլենք ու այլևս երբեք չդառնամ տգեղություն ստեղծող:
– Ե՛ս էլ եմ ուզում, որ ողջախոհությունը լինես, – խոր հոգոց հանեց արքայադուստր Սերը, – Ու որ իմ հետ էլ ամեն տեղ քայլես ու ես չդառնամ թեթևամտություն:
– Ես էլ, – հայացքը թաքցրեց արքայադուստր Երազանքը, – Որ իմ կողքին լինես ու ինքնախաբեության չվերածվեմ:
– Իսկ ես ուզում եմ վճռականությունը լինել, – հպարտ արտասանեց Լուվիան, – Որ օգնեմ մարդկանց անցնել լեռները, հասնել ծովին ու բոբիկ քայլել դրա ափով: Ու դու՝ Երազանք, ինձ հետ իրականություն կդառնաս, դու՝ Սեր, կդառնաս կրակոտ կիրք, դու՝ Ծիծաղ, այլևս չես վախենա տգեղ թվալուց:
– Ա՜խ, – մտածեցին արքայադուստրերը, – Եթե միայն Լուվիան դառնար այն, ինչ ուզում էր, գուցե և իրենք էլ անցնեին լեռները։
Թագավորությունը երբևէ նման շքեղ սեղաններ չէր տեսել, այդքան շատ երգիչներ ու ծաղրածուներ: Անգամ հեքիաթում ապրողներին ամեն ինչ հեքիաթային էր թվում: Վերջապես չափահաս պիտի դառնար կրտսեր արքայադուստրը՝ Լուվիան, վերջապես նա էլ պիտի ստանար սեփական հոսանքը տիեզերքում: Բոլորն ուրախանում ու պարում էին՝ սպասելով նրան, ով պիտի հանձներ արքայադստեր թագը: Արդեն տասներկու անգամ թագավորությունը տեսել էր նման խնջույք, տոնել էր ինչպես հարկն է յուրաքանչյուր արքայադստեր թագադրությունը, բայց ոչ մի անգամ այդպես էլ չէին տեսել նրան, ով հանձնում էր թագը: Նա գալիս էր շատ ուշ ժամի, երբ բոլորն արդեն հարբած ու քնկոտ էին լինում: Ոչ ոք չէր նկատում նրա գալն ու գնալը: Ո՞վ գիտե, նա գուցե անտեսանելի էր, կամ գուցե իրենց մեջից մեկը… Դա այդպես էլ հանելուկ էր մնում:
Սիրտն, ինչես երբեք, իր մասին զգացնել էր տալիս տիրուհուն: Լուվիան կանգնած էր պատշգամբում, որտեղից օրեր առաջ դայակի հետ նայում էր լեռներին: Շուտով, շատ շուտով նա կանցներ այդ լեռները: Գուցե հենց վաղը հրամայեր թամբել նժույգին ու պայքարելով հրեշների ու ուրվականների դեմ, հասներ ծով: «Աստված իմ, երբ է նա գալու», մտքում կրկնում էր Լուվիան՝ պատկերացնելով նրան մե՛կ ինչպես գեղեցիկ արքայազուն, մե՛կ ինչպես մութ տիրակալ:
– Լու-վի-ա, – շշնջաց մեկը:
Լուվիան շրջվեց, բայց ոչ ոք չկար ետևում:
– Լու-վի-ա, – կրկնեց ձայնն՝ արձագանքելով աղջկա ականջներում:
Լուվիան հիվանդագին այս ու այն կողմ էր նայում՝ փնտրելով նրան, ում այդքան սպասել էր:
– Եկավ ժամանակը, – արտասանեց ձայնը:
– Ու՞ր ես դու: Ո՞վ ես: Ինչու՞ ես թաքնվում:
– Ես թաքնվում եմ, որպեսզի լինեմ այնպիսին, ինչպիսին դու ուզում ես ինձ տեսնել, ինչպիսին պատկերացրել ես ինձ:
– Ես ուզում եմ տեսնել իրական դեմքդ, որքան էլ որ այն տգեղ լինի:
– Զարմանալի ոչինչ չկա, որ լեռներն անցնել ցանկացող աղջիկը նման բան է ասում: Ոչ ոքի տրված չէ ունենալ իմ գոյության ապացույցը:
– Բայց ես արդեն այն ունեմ: Դու խոսում ես ինձ հետ:
– Իմ ձայնը քամու ձայնին է նման: Դու լսում ես այն, որովհետև խշշում են տերևները, որովհետև արձագանքում են խորշերը: Իսկ իրականում որևէ ձայն չկա: Ես եկել եմ, ասելու այն, ինչ դու երազել ես լսել այսքան տարիներ։
– Դե ասա գոնե, ո՞րն է իմ հոսանքը: Ինչի՞ համար եմ ես ծնված: Ո՞րն է իմ առաքելությունը:
– Դու ծնվել ես, Լուվիա, արցունքներ պարգևելու համար: Դու ծնվել ես դժբախտացնելու ու ցավ պատճառելու համար: Ահա քո առաքելությունը ու այն հոսանքը, որով պիտի տանես մարդկանց:
– Չէ, – կիսաձայն շշնջաց Լուվիան, – Չէ, չեմ ուզում։
Ձայնը լռեց ու Լուվիան ընկավ իր մտքերի մեջ: Ինչպե՞ս պիտի ասեր հորն ու արքայադուստրերին, որ նրանց դժբախտացնելու համար է ծնվել, արցունքներ պարգևելու: Նա անզոր էր իմացածի հետ հաշտվելու:
– Ես վայր կնետվեմ պատշգամբից, – որոշեց Լուվիան, – Ու կազատեմ իմ երկիրն արցունքներից, կփրկեմ իմ հորն ու քույրերին: Բայց միթե…
Կասկածները մի պահ համակեցին նրան: Բայց մի՞թե հենց այդպիսով էլ նա չի կատարի իր առաքելությունը: Մի՞թե հենց այդպիսով չի դժբախտացնի նրանց: Ոչ, մտածեց՝ հենց հիմա կիջնի մյուսների մոտ, կխաբի նրանց ու կասի, որ իրեն վիճակված է վճռականությունը լինել և որ պատրաստվում է բոլորին ուղորդելու լեռներից այն կողմ: Ո՞վ կարող է իմանալ ճշմարտությունը: Չէ՞ որ ոչ ոքի տրված չէ ապացուցելը Դերերը Բաշխողի գոյությունը: Այո, Լուվիան կստի ու կապրի այնպես, ինչպես ուզում է ապրել: Մարդիկ իր հետ կդժբախտանան, սակայն ոչ ոք չի էլ կռահի, որ ամեն ինչի մեղավորն ինքն է:
Բոլորն անհամբեր սպասում էին Լուվիային: Նա իջավ: Երկար էր մտածել ու հասկացել, որ ցանկանում էր վճռական լինել իր առջև, ոչ թե մյուսների աչքերում: Որ ավելի մեծ վճռականություն էր պահանջում վախերի մասին խոսելը, քան թաքցնելը դրանք: Լուվիան մի պահ լռեց, նայեց իրեն զննող ամբոխին ու ասաց.
– Ես ծնվել եմ ձեզ դժբախտացնելու համար: Ձեզ արցունքներ պարգևելու համար: Դա է իմ առաքելությունը և ես որոշել եմ կատարել այն:
– Ինչպե՞ս, – միաձայն բղավեցին արքայադուստրերը, – Բայց ախր դրա համար մե՛նք էինք ծնվել:
Ու Լուվիան հասկացավ, որ այդքան ժամանակ արքայադուստրերը ստել էին, ապրել էին այն հորինվածքում, որում ցանկացել էին ապրել ու տարածել այն մարդկանց մեջ: Ու մարդիկ երջանկացել էին Երջանկության հետ, սիրել՝ Սիրո հովանավորությամբ, ծիծաղել՝ Ծիծաղի շնորհիվ… Որևէ մեկը չէր գուշակել իրենց՝ արքայադուստրերի մտքերը, ովքեր գիտեին, որ իրենք ընդամենը խաբեություն են:
– Բայց ինչպե՞ս, – զարմացած հարցրեց Լուվիան, – Ինչպե՞ս եք խաբել մարդկանց:
– Ես խղճացի, – ասեց սերը, – Ես խղճացի բոլոր նրանց ում պիտի դժբախտացնեի: Ու սիրեցի նրանց։ Հավատացի, որ իմ ստով կգեղեցկացնեմ նրանց կյանքն ու գեղեցկացրեցի:
– Ես չցանկացա հավատալ, – ասեց Ծիծաղը, – Ես ծիծաղեցի ու սովորեցրեցի ծիծաղել այն ամենի վրա, ինչ անընդունելի է, ինչին չեն ցանկանում հավատալ:
– Ես երազեցի, որ դա սուտ լինի ու քարոզեցի երազել, – ասեց երազանքը, – Ու բոլորն, ում սրտում հուսալքություն կար՝ բժշկվեցին հավատալով:
Լուվիային թվաց, թե իր քույրերից յուրաքանչյուրը եղել էր լեռներից այն կողմ ու քամու պես իր հետ տարել նաև նրանց, ովքեր թույլ էին:
– Ես…
Լուվիան փակեց աչքերն ու զգաց, թե ինչպես գետնին հավասարվեցին լեռները, ու ծովն իր փրփրոտ ալիքները սկսեց զարկել նրա ոտքերին: Նա զգաց խոնավ ավազը ու ծովային սառը քամին: Ու ծովն ասաց.
– Մի գնա, գեղեցկուհի Լուվիա, նստիր այն քարի վրա ու եկ զմայլվենք միմյանցով: Դու երկար-երկար ես երազել ինձ տեսնել, իսկ ես վաղուց սպասում էի քեզ:
– Չէ, – ասաց Լուվիան, – Ես չեմ երազել զմայլվել քեզանով, ես երազել եմ զգալ քո ալիքների հպումները ոտքերիս, քո քնքուշ փրփուրը:
Ու Լուվիան հանեց կոշիկները, նետեց մի կողմ և բոբիկ քայլեց ավազի վրայով:
– Որքան հաճելի են քո քայլերն իմ ավազին, – շշնջաջ ծովը ու գիշերն ամոթից փակեց աչքերը՝ թողնելով նրանց մենակ:
Երբ նա բաց արեց աչքերը, Լուվիան արդեն հեռացել էր՝ լքելով ծովը, բայց տանելով իր հետ ալիքների խոնավ հպումները:
– Ա՜խ, Լուվիա, երանի դու նստեիր ափիս, – լացակումած ասաց ծովը:
– Նա դեռ ջահել է, – պատասխանեց գիշերը, – Եվ ուզում էր զգալ քո ալիքները: Երբ կհասունանա փոքր ինչ, կհասկանա, որ կարելի է երկար նստել ափին ու զմայլվել քո ալիքներով:
Լուվիան բաց արեց աչքերը:
– Ես անցա լեռները, տեսա ծովը ու բոբիկ քայլեցի դրա ափով՝ թողնելով որ ալիքները շոյեն ոտքերս: Ես վճռականություն ունեցա ասելու ճշմարտությունը, ես ընտրեցի իմ առաքելությունը:
Եվ արքայադուստրերը հասկացան, որ հենց Լուվիան իջավ վերևից և հայտնեց իր առաքելության մասին, իրենք նույնպես ճշմարտությունը խոստովանելու վճռականություն գտան: Փաստորեն նրան ևս տրված չէր դժբախտացնել մյուսներին:
– Ինչու՞, – հարցրեց մի օր լռությանը Լուվիան, – Ինչու՞ է Դերեր Բաշխողը խաբում բոլորիս:
– Ես չեմ խաբում, – պատասխանեց ձայնը, – Ես տալիս եմ մի բանալի, որով կարող ես բացել այն դուռը, որը կուզես: Ես չեմ որոշում քո փոխարեն, ես թույլ եմ տալիս, որ որոշես ինքդ: Քանզի ես սիրում եմ ու անսահման է իմ սերը՝ ես չեմ տիրում, ես ազատություն եմ տալիս, որի շնորհիվ կարող ես անցնել լեռները, հասնել ծովին ու բոբիկ քայլել դրա ափով:
